گزارش «نودویکمین اجلاس اجرائی کمیسیون بین‌المللی سدهای بزرگ، (ICOLD2023)»

    ارزیابی سیلاب:

دکتر مجتبی نوری رئیس	مهندس محمود طالب‌بيدختي دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

بررسی آخرین پیشرفت‌های علمی مرتبط با ارزیابی سیلاب، مدیریت سیلاب و ایمنی سدها در دهه دوم قرن اخیر به شرح زیر:

1. بررسی روند جدید مطالعات در ارزیابی سیلاب‌های شدید با مرور:

• آمار سیلاب
• بیشینه بارش احتمالی / بیشینه سیل احتمالی
• انحراف از سطح تراز
• فراکتال‌ها
• روش‌های تجربی
• مدل‌سازی سیلاب و استفاده از GIS
• عدم قطعیت تغییر اقلیم

2. تحلیل هیدروگراف (آب‌نمود) سیلاب با بررسی:

• ارتفاع و حجم سیلاب
• شکل منحنی
• تاثیر مشخصات نفوذ حوضه‌‌آبریز

3. استفاده از روش‌های جدید انجام طرح‌های آبخیزداری و تحلیل مخاطرات سیلاب:

• تنظیم آیین‌نامه‌های ملی در ایمنی سد
• تنظیم دستورالعمل‌های ایمنی سد
• آنالیز مخاطرات سیلاب

4. پسماند سیلاب‌ها.

    ديدگاه‌ها و چالش‌هاي جديد سدها و مخازن در قرن 21:

مهندس علی‌محمد حسین‌نژاد رئیس	دكتر محسن موسوي خونساري دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

1. ارائه آمار کمی و کیفی سدها و مخازن در حال ساخت و آینده با اشاره به:

• سدها و مخازن جدید مورد نیاز با اهداف مرسومی از جمله تامین انرژی برقآبی، آبیاری، تأمین آب و حفاظت از سیلاب در دهه‌های آینده؛
• کاربری‌های نوظهور سدها و مخازن (به عنوان مثال ذخیره انرژی) در راستای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر.

2. بررسی چالش‌ها و موانع اصلی توسعه سدها و مخازن از نظر حقوقی، مالی، فنی و زیست‎محیطی؛

3. ارائه اطالاعات مرتبط با عوامل اصلی موثر در عملکرد فنی و زیست‌محیطی سدها و مخازن موجود و بررسی عواقب فرسودگی آنها؛

4. شناسایی رویکردهای جدید مربوط به انتخاب نوع سد، معیارهای طراحی و سیر تکاملی تکنولوژی و ارزیابی میزان تاثیر آنها بر توسعه سدها و مخازن جدید و ارتقا عملکرد سدهای موجود.

    آناليز، طراحي، كنترل و ايمني سدها:

دكتر محسن قائميان رئیس	دكتر مرتضي سهرابي دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

- بررسی و ارائه پیشنهادات در خصوص نقش و قابلیت مدل‌های عددی در مقابله با مشکلات سدها در طول چرخه عمر آنها (در زمینه‌های طراحی، ساخت، بهره‌برداری، نگهداری، علاج‌بخشی و غیره)؛

- برگزاری کارگاه‌های معیارسنجی برای مقایسه مدل‌های عددی با یکدیگر و/ یا با روش مبنا، انتشار و توزیع نتایج؛

- ارائه پیشنهادات در خصوص استفاده از روش‌های آنالیز عددی برای تخمین خطرات و محاسبه عدم قطعیت ذاتی سدها؛

- بررسی و یکپارچه‌سازی رویکردهای احتمالی جدید مطابق با "آخرین پیشرفت‌های علمی" در تعیین داده‌ها و نتایج مدل‌سازی عددی؛

- ارائه محورهای تحقیقاتی با هدف ایجاد مدل‌های عددی موثر و قابل اطمینان برای حل مشکلات سدها که در حال حاضر با علاج‌بخشی عددی قابل حل نیستند.

    بهره‌برداری، نگهداری و علاج‌بخشی در سدها:

مهندس محمدعلی میرزائی رئیس	مهندس محسن شریفی بروجردی دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

- ارائه پیشنهادهایی برای ارتقا ارتفاع سدهای موجود؛

- ایجاد آمادگی و درک بهتر از ناکارآمدی سد در طول عمر خود و اقدام در راستای برطرف کردن آنها؛

- ارائه پیشنهادهایی برای افزایش ظرفیت مخزن، افزایش بازدهی در صورت افزایش تقاضا، کاهش اثرات نامطلوب رسوب‌گذاری، ارتقا ارتفاع آزاد آب به منظور عبور سیلاب از سرریزهای موجود و ایجاد سرریزهای بزرگ‌تر؛

- بررسی و ارائه روش‌های اطمینان از حفظ و ارتقا یکپارچگی سد و پی آن؛

- ارائه گزارش از استفاده کردن از تکنیک‌های ارزیابی خطرپذیری به منظور مدیریت انتخاب مصالح و عوامل موثر در ایمنی سد.

    گردشگری و ایمنی عمومی در اطراف سدها:

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

1. گردشگری:

تسهیل و توسعه فعالیت‌های گردشگری در منابع و تأسیسات آبی؛

شناسایی و معرفی ظرفیت‌های گردشگري و تفريحي در منابع و تأسيسات آبي و پیرامون آنها؛

اطمینان از رعايت استانداردهای کمی و کیفی و دستورالعمل‌های بهره‌برداری از منابع و تأسيسات آبی و مديريت پيامدهاي زيست‌محيطي فعالیت‌های گردشگری؛

همکاری علمی، پژوهشی و تبادل اطلاعات به منظور تولید محتوا برای فرهنگ‌سازی در بخش حفاظت و صيانت از منابع آب.

2. ایمنی عمومی:

مشارکت در تهیه بولتن‌های ICOLD درباره رهنمودهای ایمنی عمومی در اطراف سدها، شناخت و ارزیابی مخاطرات؛

ایجاد معیارهای مشخص در توصیف و ارائه گزارش از حوادث ایمنی عمومی؛

ایجاد یک پایگاه اطلاعاتی شامل حوادث ایمنی عمومی؛ 

جمع‌آوری اطلاعات و اسناد آموزشي در مورد ایمنی عمومي در اطراف سدها.

    سدهای خاکی:

مهندس ناصر ترکش‌دوز رئیس	مهندس پاتریشیا اسکندری‌سنا دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

1. تهیه گزارش در زمینه طراحی، ساخت، بهره‌برداری، نگهداری و نوسازی سدهای خاکی؛ به ویژه بولتن‌هایی با موضوع:

الف) فرسایش داخلی سدهای موجود

ب) سدها با هسته آسفالتی (مروری بر بولتن قبلی)

ج) ژئوتکستایل، مانند ژئوفیلترها در سدها

د) کنترل آب زیرزمینی در سدها

2. تجدیدنظر و یا در صورت لزوم جمع‌آوری اطلاعات جدید برای بولتن‌های موجود؛

3. انتخاب موضوعات موجود یا جدید برای مطالعه در زیر چتر سدهای خاکی و تهیه گزارش‌های متناسب آنها.

    مهندسین جوان:

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

چشم‌انداز:

• تجدید نیروی کمیته ملی سدهای بزرگ ایران (IRCOLD‌) با جذب، تشويق و راهنمايي نسل جوان

مأموريت:

• ایجاد شبکه ارتباطی به منظور تشویق افراد زیر 40 سال برای مشارکت در مجموعه فعالیت‌های رویدادهای کمیسیون بین‌المللی سدهای بزرگ (ICOLD) و کمیته ملی سدهای بزرگ ایران (IRCOLD‌)؛
• ایجاد فرصت برای انتقال دانش به نسل‌های آینده؛
• اطمینان از آینده بلندمدت IRCOLD و مهندسی سدسازی.

اهداف اصلی:

• ترغيب و تشويق مهندسان جوان به حضور و مشاركت در اجلاس و نشست‌های ICOLD و IRCOLD؛
• فراهم‌سازی بستري براي مهندسان جوان به منظور برقراری ارتباط با يكديگر و اشتراك‌گذاری تجربيات خود؛
• ترغيب مهندسان جوان به فعالیت در كميته‌هاي دیگر IRCOLD به منظور حمايت از اهداف آن‌ها در سطح ملي و بين‌المللي؛
• ایجاد انجمنی به منظور اشتراك‌گذاری استراتژي‌هاي كشور پيرامون جذب، ترغيب، توسعه و حمايت از مهندسان جوان در صنعت مهندسي سدسازي؛
• ایجاد قالب مناسب برای ارائه استراتژي‌ها به هیئت رئیسه IRCOLD، به منظور حمایت از اهداف فوق و دریافت تایید اجرای آن‌ها.

    تجهيزات هيدرومكانيك:

دكتر کیوان کاویان‌پور رئیس	مهندس علی شریف‌زاده دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

بررسی و آنالیز روش‌های کنونی مرتبط با طراحی، ساخت و نگهداری تجهیزات هیدرومکانیکی؛

جمع‌آوری و پیش‌نویس مطالب و دستورالعمل‌های مرتبط با طراحی، مدیریت و نگهداری عناصر هیدرومکانیکی با توجه به سازه‌های مورد نظر (عملکرد سازه‌های زهکشی و تخلیه، جذب آب، انشعاب فرعی، سازه‌های سطحی).

    مواد و مصالح براي سدهاي بتني:

دكتر محمد اسماعیل‌نیا عمران رئیس	مهندس امیرکاوه امینی دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

• به روزرسانی بولتن 126 در مورد سدهای بتن غلتکی؛
• تهیه بولتن جدید در مورد انبساط بتن در سدها؛
• تهیه بولتن جدید در مورد آب‌بندها در سدهای بتنی؛
• مشارکت در تهیه بولتن ICOLD درباره برچیدن سدهای بتنی – گزینه‌هایی برای بازیافت؛
• ایجاد پایگاه اطلاعاتی فعال ICOLD درباره ویژگی‌های فیزیکی سدهای بتنی؛
• ایجاد پایگاه اطلاعاتی فعال ICOLD درباره گسترش سدهای بتنی؛
• انتشار مقاله در خصوص ساخت سدهای بتنی پایدار در زمینه‌های بتن کم‌سیمان، ارتقا طراحی و حداقل صرف انرژی.

    بازرسي فني سدها:

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

ارائه دستورالعمل‌های اختصاصی بازرسی فنی سد و جنبه‌های مختلف نظارت بر ایمنی سد به منظور بهرمندی حداکثری از اطلاعات به دست آمده در بازرسی از سد، از طریق:

1. ارائه روش‌هایی برای بهبود کیفیت و ضریب اطمینان اطلاعات بدست آمده در بازرسی‌ها؛

2. ارائه تکنیک‌های پردازش و نمایش داده؛

3. ارائه روش‌های موثر شناختی در آنالیز داده به منظور تعیین الگوهای رفتاری؛

4. ارائه سیستم‌های بازرسی فنی اختصاصی برای بهینه‌سازی هزینه‌های نگهداری، علاج‌بخشی و سایر چرخه حیات سد.

    جنبه‌های زیست‌محیطی:

مهندس نادر رضائی‌بنیس رئیس	مهندس شهره صدری دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

انجام مطالعات موردی با موضوع " سازگاری سدها با محیط زیست" در زمینه هایی مانند طراحی، ساخت و بهره برداری که در بردارنده مزایای زیست محیطی و اجتماعی/اقتصادی باشد.

بررسی و ارائه پیشنهادات در خصوص روند تهیه گزارشات ارزیابی اثرات زیست محیطی سدها و ارتقاء قطعیت در مطالعات ارزیابی سدهای آتی، تغذیه گرایی مخازن سدها و روش های کنترل آنها، اثرات اجتماعی و اقتصادی ناشی از ساخت سدها، برگزاری کارگاه های آموزشی در خصوص سد و محیط زیست، چالش ها و راهکارهای آن. همچنین ارائه محورهای تحقیقاتی با هدف بررسی وضعیت زیست محیطی اکوسیستم های تحت تاثیر سدهای کشور و اراده راهکارهایی برای حل مشکلات زیست محیطی سدها.

    آموزش و آگاهي‌هاي عمومي:

آقای یاسر سیاح رئیس	مهندس حمید رشیدی‌فر دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

افزایش اعتبار کمیسیون بین‌المللی سدهای بزرگ جهان (ICOLD) و همچنین کمیته ملی سدهای بزرگ ایران (IRCOLD) به عنوان پیشروترین سازمان حرفه‌ای در مسائل علمی، فنی، اجتماعی، زیست‌محیطی و اخلاقی مرتبط با سدسازی؛

ارتقا درک عمومی از نقش مفید سدها برای ذخیره آب در توسعه و مدیریت منابع آب جهان و خطرات مرتبط با تغییر اقلیم؛

توسعه روابط بین‌الملل رسانه‌ای برای اطمینان از دسترسی متوازن به اطلاعات معتبر در مورد نقش سدها در تمام نقاط جهان؛

ایجاد پایگاه اطلاعاتی معتبر درباره سدها و مخازن در مقابل مقالات نامتوازن منتشرشده در رسانه‌ها؛

جمع‌آوری و به‌روزرسانی اطلاعات از مسائل پیرامون نقش سدها در توسعه و مدیریت منابع آب جهان.

    سد با مصالح سيماني:

دکتر علی نورزاد رئیس	دکتر احسان بداخشان دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

1. جمع‌آوری اطلاعات و بررسی پروژها و دستورالعمل‌های مورد استفاده در طراحی و ساخت سدها با مصالح سيماني (CMD) در سراسر جهان. تبادل و اشتراک‌گذاری تجارب موفق و پیشرفت‌های فنی؛

2. تحلیل مشکلات اصلی در طراحی و ساخت سدهای CMD از طریق انجام مطالعات موردی و ارائه راه‌حل‌های مناسب برای اطمینان از ایمنی آنها؛

3. تاکید بر مطالعه معیارهای طراحی سدهای بزرگ سنگریزه‌ای با رویه بتنی (RFC)، عمکرد درزهای انبساط و انقباض یا لایه کنترل، بازتاب استاتیک و دینامیک سدهای بزرگ. نتیجه‌گیری و تعیین اصول طراحی سدهای سنگریزه‌ای با رویه بتنی، به ویژه سدهای دارای قوس بلند؛

4. ارائه تجربه‌ها و روش‌های پیشرفته در زمینه طراحی و ساخت CMD به روشی ایمن، اقتصادی و سازگار با محیط‌زیست، به منظور ایجاد مرجع و مبنایی برای ارتقا و توسعه سدها با مصالح سيماني و کاربرد آنها در جهان.

    مخازن آب چندمنظوره:

مهندس یعقوب دارابی رئیس	مهندس منا مسعودی آشتیانی دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

1. ارتقا عملکرد مخازن آب چند منظوره، جمع‌آوری اطلاعات وجوه مختلف استفاده از آنها و تبادل تجارب موفق و فناوری‌های پیشرفته؛

2. بهینه‌سازی بهره‌برداری از مخازن سدهای چندمنظوره؛

3. راه‌اندازی مخازن آب چند منظوره جدید و عیب‌شناسی عملکرد مخازن موجود، جمع‌آوری و بررسی دستورالعمل‌ها، سیاست‌ها و اطلاعات فنی که در حال حاضر برای نظارت و ارزیابی آنها استفاده می‌شود.

    سد و مدیریت حوضه:

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

1. شناسایی، جمع‌آوری اطلاعات، بررسی، بحث و ارائه تحقیقات مرتبط با توسعه پایدار و مدیریت حوضه رودخانه‌ها و مشکلات اجتماعی مرتبط مانند کمبود آب و نیاز به انرژی و غیره؛

2. ارائه فهرستی از مطالعات موجود که در آن جایگزین واقعی برای سدها و مخازن، طرح و مقایسه شده و تشریح روش‌های آنالیز پربازده و مقرون به صرفه در طولانی مدت که برای آنها استفاده شده است، با در نظر گرفتن هزینه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی؛

3. بررسی نمونه‌های اجرا شده سیستم مدیریت یکپارچه حوضه آبریز (شامل سدها و مخازن)، مطابق اصول و شیوه‌هایی که ICOLD تاکنون مطرح کرده است؛

4. ارائه پیشنهادات در خصوص به کارگیری شیوه‌نامه‌های مرتبط با ارزیابی پایداری انرژی برقآبی برای ارتقا روش‌های مشارکتی در طرح‌های سد و مدیریت حوضه.

    سدهای پسماند:

دکتر محمدرضا عسکری رئیس	مهندس کامیار پهلوان دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

مشارکت در تهیه بولتن جدید درباره طراحی پایدار و مقاومت بلندمدت سدهای پسماند؛

به‌روزرسانی بولتن‌های قبلی درباره سدهای پسماند.

    تغییر اقلیم:

دکتر بهرام طاهری رئیس	مهندس فریبا استادی دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

1. جمع‌آوری و بررسی دستورالعمل‌ها و سیاست‌هایی که در حال حاضر در برنامه‌ریزی و طرح تأثیرات تغییر اقلیم جهانی بر روی سدها، مخازن و منابع آبی مرتبط استفاده می‌شود؛

2. بررسی و ارزیابی نقش سدها و مخازن در سازگاری با اثرات تغییر اقلیم جهانی و مخاطرات ناشی از آن؛

3. طرح تدابیری به منظور کاهش مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم بر تأسیسات ذخیره آب؛

4. مشارکت در تهیه بولتن‌های ICOLD در زمینه «تغییر اقلیم و سدها، مخازن و سایر منابع آبی مرتبط».

    مديريت و تكنولوژي ساخت سدها:

مهندس بهزاد حضرتی رئیس	مهندس شایان ابی‌زاده دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

به زودی تکمیل خواهد شد...

    سد و تاسیسات وابسته:

مهندس محمد هنربخش رئیس	مهندس امیرفرید مجتهدی دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

به زودی تکمیل خواهد شد...

    سد براي نيروگاه‌های برقآبی:

مهندس امیرفرید مجتهدی رئیس	دکتر حسن احمدی دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

به زودی تکمیل خواهد شد...

    اقتصادي و مالي پروژه‌هاي سدسازي:

مهندس طیبه آریان رئیس	مهندس محمد ابراهیم رئیسی دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

به زودی تکمیل خواهد شد...

    اطلاعات ماخذ و شناسنامه براي سدها:

مهندس تقی عبادی رئیس	مهندس منیژه سرابیان دبیر

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

به زودی تکمیل خواهد شد...

    سازه‌های آبی تاریخی:

♦♦♦ شرح وظایف ♦♦♦

1. برگزاری نشست­‌ها وکنفرانس‌­های تخصصی و بین‌المللی و کارگاه‌های آموزشی با مشارکت رشته­‌های تاثیرگذار در حوزه حفاظت سازه‌­های آبی تاریخی و میراث آب.
2. همکاری و تعامل با نهادهای علمی و تحقیقاتی دیگر کشورها و همچنین نهادهای بین‌المللی شناخته شده در حوزه حفاظت و مرمت بناهای تاریخی و گردشگری با هدف انتقال تجربیات و ارتقا سطح دانش فنی داخلی.
3. گردآوری، تدوین و انتشار اسناد و گزارش و دستورالعمل­‌هایی با هدف حفاظت، مرمت، استحکام بخشی و پایش سازه­‌های آبی تاریخی.
4. انجام مطالعات میان رشته‌­ای و ارائه محورهای تحقیقاتی با هدف آسیب شناسی، مستندسازی و دریافت و شناخت دانش گذشتگان در زمینه میراث آب.
5. انجام مطالعات میان رشته­‌ای و ارائه محورهای تحقیقاتی ارایه طرح های حفاظتی، استحکام بخشی و توانمندسازی سازه­‌های آبی تاریخی.
6. ارائه محورهای تحقیقاتی با هدف ایجاد مدل‌های عددی موثر و قابل اطمینان جهت شبیه‌سازی عددی سازه‌های آبی تاریخی.
7. ایجاد پایگاه اطلاعاتی معتبر درباره میراث آب و جمع‌آوری و به‌روزرسانی اطلاعات از مسائل پیرامون آن.